Biblioteka Główna Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie

W ramach cyklu spotkań „Biblioteka Główna AGH zaprasza...” 9 grudnia 2019 roku odbyła się prelekcja Kazimierza Bednarza  "Ikona jako wyjątkowa technika malarstwa temperowego”.

W trakcie spotkania  prelegent omówił proces budowania ikony na przykładzie, wykonanej osobiście, technologicznej  kopii Obrazu Jasnogórskiego oraz poruszył problem czy „pisanie ikony” – to semantyczna nadinterpretacja?

Kazimierz Bednarz studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych na Wydziale Malarstwa pod kierunkiem prof. Jerzego Nowosielskiego (dyplom w 1987 roku). W 1991 roku uzyskał dyplom na Wydziale Konserwacji Dzieł Sztuki. Od 1987 roku prowadzi zajęcia z technologii i technik malarstwa na Wydziale Malarstwa ASP w Krakowie. Swoje prace malarskie prezentował na wielu wystawach, ostatnie z nich to: wystawa indywidualna towarzysząca Międzynarodowemu Festiwalowi Muzyki Sakralnej „Gaude Mater” w Częstochowie (2012), wystawa indywidualna w Rytrze poświęcona Jerzemu Nowosielskiemu (2013), wystawa indywidualna „Malarstwo i witraż” w galerii WKiRDS ASP w Krakowie. Jest autorem dwóch witraży poświęconych św. Janowi Pawłowi II w kościele św. Stanisława Kostki w Krakowie. W dziedzinie konserwacji dzieł sztuki zajmuje się szeroko rozumianą konserwacją malarstwa, rzeźby i architektury oraz badaniami technologicznymi dzieł sztuki.

Prelegent tak m.in. mówił: Przyjęło się określać proces tworzenia ikon mianem „pisanie ikon”. Ja osobiście nie jestem zwolennikiem stosowania takiego nazewnictwa, ale uważam, że nazwa ta może mieć swoje uzasadnienie technologiczne. 

W żadnej innej technice malarskiej nie mamy do czynienia z tak szczegółowym grawerowaniem rysunku jak w przypadku ikony, gdzie całość przedstawienia malarskiego jest uwieczniona w podłożu, niemalże jak pismo hieroglificzne. Zabieg ten jest konieczny, ponieważ w procesie budowania ikony nie stosuje się modelunku malarskiego, uzyskiwanego przez różnicowanie odcienia farby (wykonywanego często w jednej warstwie). W przypadku ikony mamy do czynienia z modelunkiem stopniowanym, wykorzystującym jednolite, płaskie podmalowania ciemnymi odcieniami farby, które w partiach cieni są pozostawiane, a w partiach świateł dodatkowo pokrywane jasnymi warstwami pokrewnych odcieni, tzw. uwypukleń.

Zapisana grawerunkiem w zaprawie ikona doskonale „przebija się” swoim reliefem przez ciemną warstwę podmalowań w kolorze lokalnym, umożliwiając dalszą pracę malarską nad szczegółami modelunku obrazu.

Zdjęcia z prelekcji

Fot. Jacek Rzepczyński